lê thị huệ

thôi buồn chi h. ơi
chiều cuối năm rồi …

tản mạn

Nhóm bạn cũ từ Đại Học Văn Khoa Đà Lạt họp mặt tại Bắc Cali đầu năm Tây 1.2011. Kim Ngân cùng chồng và hai con trai lớn từ Australia bay sang, Bùi Thanh Hải Orange County Xe Đò Hoàng lên, Ánh Tuyết Seatle bay xuống. Tôi đón đưa quầy quả giang hồ thồ tất cả ở xa về. Thuê một chiếc xe Van Chrysler to, tôi là tài xế. Đời tôi gần sáu mươi năm cuộc đời chưa bao giờ lái một chiếc xe khổng lồ như thế. Tôi đưa mọi người leo ngược thành phố San Francisco ngắm con đường khét tiếng chữ Chi Lombard Street, phóng mắt đẹp nhìn ra hải đảo ngục tù Alcatraz nhọn eo Golden Gate Bridge bạt gió.  Đổ dốc con đường tuột tay lái có tên là California Street.  Về khu Cliff House ngắm hải âu bay dài trùng dương biển sóng còn đọng dấu vết hồ tắm Sutro's Baths và cuộc động đất lịch sử 1906 ở San Francisco . Qua bên kia phố nghệ sĩ Sausalitto ăn bánh mì Do Thái kẹp ngon. Về chụp hình ở Fisherman Wharf cho đủ bộ du lịch San Fran.  Vào China Town ăn tối.  Rồi thả gia đình Kim Ngân về lại khách sạn Chancellor giữa khu Union Square. Bạn bè thấy tôi lái xe như ngựa rượng yêu truông trong thành phố bèn bảo Lê Thị Huệ sanh ra đáng lẽ là một người đàn ông. Tôi không hiểu. Tại sao lái xe giỏi ở thành phố San Francisco là việc đàn ông. Tôi bị nhiều người nói tôi nên là đàn ông. Gần 60 năm cuộc đời đàn bà tôi bị nhiều lần công chúng biểu tôi hãy nên là đàn ông đi.  

Vài  năm trước đây con trai Nam Sơn vào đại học, suốt ngày tôi đi tìm tài liệu đọc tại sao bây giờ con gái thành công hơn con trai trong các đại học Mỹ. Con gái đậu thủ khoa cả đàn. Con gái chiếm hạng các trường lớn hết rồi. Con trai bị lép vế.  Trường nào bây giờ sinh viên học giỏi và sinh viên lãnh tụ cũng đều là con gái. Các bậc cha mẹ có con trai đang lo xoắn đít vì thấy con trai thời đại này sao thua con gái đủ mọi mặt. Tôi có con trai nên lo cho con, nên tìm tài liệu đọc nhiều và thấy là thế đấy. Con trai tôi cũng đồng ý. Ừ con gái chúng đứng đầu lớp hết. Con gái bây giờ khác con gái thời xưa mẹ ạ. Con trai tôi tính tình giống mẹ nên tôi chỉ lo con trai độc lập quá lại khó sống với đời. Nhưng tình hình chung là con trai trẻ hiện nay đang yếu cơ hơn con gái về nhiều mặt.  . Theo sự quan sát của tôi, hiện tượng này đang trên đà tiến lên khắp nơi trên thế giới. Một bài báo về ngành Thống Kê của nhà nước Canada có nói về hiện tượng này.

Thời đại nữ quyền đang lên. Không biết sự lên xuống sẽ đưa nhân loại này đi về đâu. Nhưng trong mối nhạy cảm của một hạt cát ta bà, tôi thấy nhân loại con gái đi lên con trai đi xuống hay cuộc đời đàn ông thích phía sau đàn bà thích nằm trên thì căn bản đời sống là một mối bùi nhùi và có thể bị đốt cháy và thiêu rụi bởi những đứa điên khùng bất cứ lúc nào. 

Tôi ngồi đây viết những chữ vụn, run rẩy trong bóng tối. Chợt nhớ vừa đọc một đoạn tin về  thanh niên Mỹ khùng nả đạn bắn vào 6 người ở Arizona ngày 8/1/2011 vừa qua. Cả nước Mỹ săn se đi tìm nguyên do tại sao và có một mẫu tin đã tả tâm hồn người thanh niên như sau: Logghner thuờng đã đánh trống trong nhà xe khi bạn Tierney chơi đàn ghi ta. Họ thường nói chuyện triết lý, nói chuyện về thế giới đương đại đã tống tháo người ta vào cá nhân chủ nghĩa.. Rồi họ hút xì ke, trong khi cảnh sát lôi họ ra và khám vào một ngày tháng Chín năm 2007, và anh bạn Tierney đã nhận là họ hút xì ke với nhau trong một chiếc xe Van trên đường trở lại một tiệm bán chạp phô*.   Hắn là một tên bị điều động bởi drug. Thế giới này đang bị điều động bởi nhiều thứ mà tôi nghĩ drug là một trong những thứ nhiều nhất. Khi đầu óc bị điều động bởi drug con người điên khùng lên, có thể làm nhiều việc mà một người không drug không thể làm được. Loghner học đại học, chơi ban nhạc, nói chuyện triết lý, và xài drug. Tôi nghe nói ở Hà Nội gần như nhà nào giờ cũng có người xài drug. Tôi biết ở  Mỹ chuyện xài drug bây giờ là chuyện đại trà sững sờ ở các trường trung học. Biên giới Mexico, thành phố Ciudad Juarez số người bắn nhau vì drug lên hơn ba nghìn người trong năm 2010. Cô thư ký trường tôi kể chuyện về thăm thành phố quê hương ở Mexico mỗi ngày phải về nhà trước 9 giờ tối vì thành phố bán drug nhiều nên áp dụng luật giới nghiêm.

Eh, đừng quên tôi ơi, cũng có tác phẩm thơ văn Việt Nam phơi phới drug. Thơ Đinh Hùng và Vũ Hoàng Chương hay là nhờ có khói ảo của nha phiến. Thế giới bây giờ lập danh sách những danh ca nhạc sĩ thi sĩ chết vì drug thì vô số. .

Nền văn học nghệ thuật tiếng Việt trên net đã và đang phát triển tung tóe vượt bực. Các diễn đàn chung và các lốc cá nhân phát triển tối đa. Hiện tượng này xảy ra cho tất cả mọi thứ tiếng trên Net, không chỉ tiếng Việt. Tôi luôn luôn nhìn hiện tượng trăm hoa đua nở với một thái độ sung sướng là tạm thời phải chấp nhân trò chơi lượng nhiều hơn phẩm của thời đại ban đầu khai sinh nền Net. Ai cũng có thể trở thành nhà văn, ai cũng có thể trở thành thi sĩ, ai cũng có thể trở thành nhạc sĩ, ai cũng có thể trở thành nhiếp ảnh gia. Chưa bao giờ nghệ thuật bị kiết xác như hiện nay. Trong cái bươn bả ôm cái xác tàn tro cũ, thế giới nghệ thuật đang được định lượng lại. Sự tìm kiếm những vàng ròng, những viên bích ngọc, và những đồng thuận về nghệ thuật đang được mò mẫm. Cái nhìn của tôi về thế giới sáng tạo trên Net là một cái nhìn lạc quan. Và tôi thấy nhiều dấu hiệu là nền nghệ thuật trên Net sẽ điều chỉnh để những tác phẩm đắt giá vẫn trổ hoa, vẫn mở đường.

Thế nhưng cái tim óc của nền viết trong nước thì đi theo nền viết trong nước. Nền phê bình của mấy ông bà tự nhận là phê bình gia Việt Nam đi lạc theo kiểu lạc của mấy ổng mấy bả. Những gì thuộc về  nền viết của những người Viết “trong nước” hiện nay cứ như là những kẻ viết đang bị công an dí súng bên màng tang. Những nơi đại diện chính thức cho nhà nước như evan, thethaovanhoa, thanhnien, tuoitre vvv. cho đến các trang lốc của các người viết tự nhận mình là "nhà văn" nhà thơ" không bao giờ dám nhắc nhở gì đến trang văn chương nghệ thuật khác, không bao giờ dám ngó đến các trang lốc cá nhân nào, ngòai những trang nhà lốc của các đại gia văn giả đã được nhà nước Việt Nam đóng cho cái mộc “Hội Viên Hội Nhà Văn Chắc Ăn". Một thứ mentality bị trị như thế thì còn lâu lắm mới khá lên nổi. Trong nước tim óc đã bị trị như thế, ngòai nước các ông bà phê bình cứ phê bình kiểu "chắc ăn". Chưa có một nhà phê bình nào cả trong lẫn ngòai nước sáng dạ nhìn vào thực trạng tác phẩm, diễn đàn, lốc Tiếng Việt  nổ rần rần trên vòm trời tơ nét hiện nay để có một công trình nghiên cứu hoặc phê bình dội sáng cả. Người trong nước thì chỉ phê bình người trong nước cho "chắc ăn". Người ngòai nước thì cũng chỉ để ý đến nhóm mình, phe mình, băng Quảng Nam hay người Xứ Huế mình cho "chắc ăn". Chứ nếu họ mở Net ra thì thấy nền văn học tiếng Việt bây giờ mở cửa toang hoang. Đầy phong cách và đầy góp mặt. Hay dở cao thấp chuyên nghiệp tay mơ ra sao thì cứ mở Net ra là đầy dẫy thơ văn. Sao lại có thể không nhìn ra được thế chứ. Không biết đến bao giờ thì cộng đồng mạng mới nẩy bật ra được những nhà phê bình xông pha, khách quan, và tài năng, để đổ dầu vào lửa văn chương nghệ thuật đã bén trên mạng.

Tôi cầm đọan văn của Hồ Đình Nghiêm ném vào chùm nắng vàng đang lét leo ngòai sân trời California tháng mười hai cuối năm Tây. Bạn tôi viết tuyệt vời. Chữ Huế và chữ Hải Ngoại nhão nhừ lá tuyết lạnh đầy Canada của bạn tôi làm cho tôi say say.

Tôi vẫn còn thiết tha khi chạm phải một đọan văn, một bài thơ, một tiểu thuyết hay. Chữ phóng đại đời. Tôi vẫn còn say say tê tê khi gặp phải một tụm chữ làm cho trí tuệ và tư tâm mình bốc lên, ngây ngây, phiêu hốt, ...

Và đó là tại sao tôi vẫn ôm gio-o vào lòng cho đến nay.

gio-o.com nhận được những đóng góp của nhiều tác giả khắp nơi, đủ kiểu, gửi đến. Tôi mừng cho gio-o đã đạt được thành quả này. Đấy là duyên dáng văn chương của gio-o. Tôi tự nhủ như thế. Vì từ lúc tôi mở cửa gio-o cho đến một ngày nào đó tôi vứt luôn những cánh cửa của gio-o vào một cyberspace nào đó, tôi vẫn là một người sáng tác cô đơn và rất nghi ngại tha nhân. Tôi làm nữ chủ biên rầu ghê vì ngại liên lạc với các tác giả. Có những tác giả tôi vào blog họ lấy bài sau khi đã có sự thỏa thuận giữa chủ bút và tác giả. Thế thôi.  Có tác giả chưa bao giờ gửi vê một chữ cám ơn.  Có tác giả nói gửi bài gio-o là đại hiệp vì có nhận được đồng nhuận bút nào đâu. Có lẽ thái độ nghi ngại của tôi với tha nhân đã phủ lên một lớp sương mờ nào đó. Có khi tôi buồn vì thấy chỉ một mình tôi trả tiền server, chỉ một mình tôi cơ cực cuối tuần, mà còn nhận được những thù hận oán ghét. Nhưng ôi bản chất cuộc đời vốn là vô ơn. Biết! Biết!

Viết về đất đá, giòng sông, con tàu, cây đa bến cũ, lưng ông ngọai, tiếng hát em ngoan, ơn cha, mái tóc mềm của chị, thì mới dễ len vào lòng độc giả Việt Nam. Viết cái gì ngoắc ngóe tai ương của lòng người và của cuộc đời là có đụng chạm, có đập vỡ, có lên tiếng, có phát biểu, có phản ứng. Trong trường hợp này bản văn bài thơ có thể sẽ tạo ra một luồng chấn động không quen thuộc.  Nhưng hỡi ơi, cứ nhìn vào chế độ Cọng Sản về ngự ở đất nước Việt Nam từ đó đến nay.  Bao nhiêu nước đã nhả chất độc Cọng Sản ra rồi.  Chỉ còn người Việt chưa nỡ nhả nọc độc này thôi. Người Việt lại thích sống với những hàng-lòng-độc. Ăn rắn và ăn thịt chó, toàn là những thứ mà thế giới không dám ăn. Người Việt hãnh diện ngầm là mình làm được những thứ mà thế giới không làm được. Ví dụ như nọc độc Cọng Sản ai cũng nhả ra rồi nhưng Việt Nam dám sống với nọc độc ấy. Có sao đâu. Đại khái mentality là thế. Sự lì lợm và ù lì của người Việt kiểu đó, thì hỡi ơi, một kẻ nào đi ngược lại với truyền thống và đám đông Việt Nam thì tốt hơn hết là xách dép ra đứng ngòai rìa. Chơi với đời lưu vong đi.

Người ưa đi mò tâm hồn con người và mẫm linh hồn đời sống thì làm sao mà viết lành, viết hiền, và nương nương được. Nên những điều tôi muốn viết, tôi cứ việc viết. Tôi không ngại phiêu lưu. Mở cửa. Mở cửa đi. Tôi đi một mình. Và chiều nay bỗng dưng tôi thấy muốn liệng một tiếng thôi đừng buồn chi h. ơi vào hư vô chiều cuối năm ./.

lê thị huệ

chạp 2010

* Loughner used to bang the drums in Tierney's garage while his friend jammed on the guitar. They used to talk philosophy, about how the modern world was draining people of individualism. They got high, as police found out when they pulled the two over in September 2007 and Tierney admitted they smoked a joint in a van on the way back from a convenience store. (http://www.kansascity.com/2011/01/15/2586601/before-shootings-loughner-embarked.html).

© gio-o.com 2011