Gunter Grass

Peeling the Onion

bóc vỏ hành

(Hồi Ký)

Quyển hồi ký Bóc Vỏ Hành của Gunter Grass, nhà văn Đức giải Nobel Văn Chương 1999, ngay khi nguyên bản tiếng Đức ra mắt năm 2006 đã tạo nên một dư luận sôi nổi ở những xứ sử dụng Đức ngữ vì trong quyển hồi ký này Gunter Grass đã thú nhận thời trẻ tuổi đã tình nguyện gia nhập đoàn Waffen SS vốn là một đội mật vụ Quốc-xã trung thành của Hitler. Dư luận cả phản đối lẫn bênh vực càng trở nên sôi nổi hơn khi quyển hồi ký này được dịch sang Anh văn và xuất bản vào tháng 6 năm nay. Ở những xứ Âu-Mỹ, việc có quan hệ với chế độ Quốc xã trong quá khứ, nhất là lại có một vai trò trong tội ác lò thiêu người, là một vấn đề không những nhậy cảm mà còn không thể chấp nhận được. Kẻ có liên hệ với Quốc xã khó tránh khỏi một “vụ án”. Mấy năm trước đây  “vụ án Heidegger” và sau đó là “vụ án Paul de Man” cũng đã gây nhiều tranh cãi trong giới trí thức Âu-Mỹ. Như chúng ta đã biết, Martin Heidegger là triết gia đương đại Đức có nhiều ảnh hưởng nhất nhưng cũng là người đã một thời tích cực hậu thuẫn Hitler. Còn Paul de Man, gốc Bỉ di dân qua Mỹ sau đại chiến thứ hai là một bậc thầy thuyết hủy tạo (deconstruction), con chim đầu đàn Trường phái phê bình Yale ở  Mỹ nhưng đã bị lật tẩy là khi còn ở Bỉ trong giai đọan chiến tranh đã viết những bài báo ca ngợi chủ nghĩa quốc xã. Cuộc tranh luận chung quanh Gunter Grass sôi nổi vì nhiều lẽ. Thứ nhất, ngoài việc ông là nhà văn Đức thế giá nhất của nửa sau thế kỷ 20, Gunter Grass nổi tiếng là người thường lớn tiếntg đưa ra những phát biểu thẳng thừng, cay độc, cực đoan về nhiều vấn đề thế giới đương đại, nhất là về chính trị. Chẳng hạn, Gunter Grass có ý kiến chống đối lại việc thống nhất nước Đức sau khi bức tường Bá Linh bị giựt xụp, coi việc Georges W. Bush được đưa vào ghế tổng thống nước Mỹ là một thảm họa cho thế giới, Thứ nhì, Gunter Grass từ năm thập kỷ nay được coi là khuôn mặt trí thức tả phái được kính trọng ở Tây Âu, luôn đứng giữa hai lằn đạn vì quan điểm phê phán triệt để cả phe tư bản lẫn phe cọng sản, kiên trì và nhất quán ở vị trí đối lập quyền hành.

Quyển hồi ký Bóc Vỏ Hành của Gunter Grass do Michael Henry Heim chuyển ngữ sang tiếng Anh (hiện nay một số dịch giả Mỹ đang có kế họach dịch lại sách của Gunter Grass vì tác gia than phiền những người dịch văn ông trong quá khứ đã chẻ nát câu cú trong nguyên bản) dày trên 400 trang là một quyển hồi ký khá đặc sắc. Ông chỉ kể lại cuộc đời ông từ giai đọan thơ ấu cho đến khoảng năm 1960 là năm quyển tiểu thuyết đầu tay Chiếc Trống Thiếc được hâm mộ trên toàn thế giới. Để chuẩn bị cú sốc sẽ gây ra cho người đọc, Gunter Grass rào đón ngay t72 những giòng đầu sách “Hôm nay, cũng như trong những năm dài đã qua, sự quyến rũ ngụy trang mình trong vai nhân vật tự sự ngôi thứ ba vẫn còn thật là tuyệt vời. Dù hắn sắp sửa mười hai tuổi rồi nhưng vẫn cứ thích ngồi trong lòng mẹ khi kể hết chuyện này sang chuyện nọ. Nhưng ta thể nào chỉ ra một cách chính xác một sự việc đã có một cái khởi đầu và một cái kết cục trong quá khứ được không? Trong trường hợp tôi, chuyện đó là khả thi.” Cũng cần sơ lược vài nét tiểu sử Gunter Grass cho dễ theo dõi quyển hối ký: Ông sinh năm 1927 ở thành phố Danzig (sau này đổi tên là Gdansk và thuộc về Ba Lan), cha gốc Đức theo Tin lành mẹ gốc lai Balan theo Thiên chúa giáo. Cha mẹ ông là chủ một tiệm thực phẩm rau trái. Từ nhỏ Gunter Grass đã có ác cảm với cha nhưng rất yêu quí mẹ. Ông có một người em gái nhỏ hơn ông 3 tuổi. Khi quân đội Xô-viết tràn vào chiếm đóng thành phố nơi ông sinh trưởng đã có những hành đông cực kỳ dã man với dân chúng nên dĩ nhiên Gunter Grass không thể có thiện cảm với cọng sản Liên-xô. Theo tiết lộ của ông trong quyển Bóc Vỏ Hành, vào năm 15 tuổi, vì muốn thoát ly gia đình, Gunter Grass xin đầu quân vào làm lính hải quân đơn vị tiềm thủy đỉnh nhưng không được nhận. Một thời gian sau đó, có lẽ vì vào gần cuối cuộc chiến lực lượng quân đội Quốc xã Đức sắp kiệt quệ, ông nhận được giấy cho gia nhập đoàn mật vụ Waffen-SS năm 1944, được huấn luyện. Gunter Grass nói rằng mình đã có mặt trong trận chiến ác liệt của Sư Đoàn 10 SS Panzer Frundsberg từ tháng Hai, 1945 sau đó bị thương vào ngày 20 tháng Tư cùng năm sau đó được đưa đến một trại tù binh chiến tranh do Mỹ điều hành.

Vì tính chất nhậy cảm của lời thú nhận hồi niên thiếu tác gia đã phục vụ trong đoàn mật vụ Waffen-SS cho nên sự chú ý của người đọc quyển hồi ký Bóc Vỏ Hành đã che lấp những trang sách cảm động Gunter Grass viết về những quãng đời sau đó. Viết hồi ký tức là gợi lại những hồi ức và chính tác gia cũng biết rõ “Ký ức ưa chơi trò đuổi bắt, trườn trượt lẩn tránh. Ký ức có khuynh hướng giữ vững thành trì, nhiều khi trang phục đẹp đẽ một cách vô ích. Ký ức mâu thuẫn với chính nó; trong khi thữc ra là như thế, ký ức sẽ cứ đường mình mình đi.” Trong những phần kế tiếp về quãng đời thanh niên, thật ra nếu người đọc bình thản sẽ nhận thấy Gunter Grass thật thà hơn, cảm động và lôi cuốn hơn nhất là những trang viết về tình ái, phụ nữ, và về những nhân vật trong tác phẩm của ông. Chẳng hạn Gunter Grass cho chúng ta biết trước khi trở thành một tiểu thuyết gia nổi tiếng ông đã làm thợ đẽo đá, học điêu khắc, con đường vào văn giới rất tình cờ vì vợ ông và em vợ đã tự ý gửi mấy bài thơ của ông dự một cuộc thi thơ trên đài phát thanh va ông được trao giải ba. Gunter Grass cũng kể về việc đã cứu người em gái thóat cảnh sống bị hành hạ trong một nhà nữ tu do các dì phước quản trị. Tuy em gái ông vẫn giữ đạo và rất yêu quí ông anh nhưng Gunter Grass không bỏ được thái độ chống đối tôn giáo bằng những lời hài hước chọc giận giáo dân. Gunter Grass đã tỏ ra rất khoái trá khi kể cho cô em câu chuyện một người bạn tù binh chiến tranh của ông tên Joseph đã cương quyết muốn trở thành một giáo sĩ và ông lại muốn trở thành một điêu khắc gia sau khi được thả. Tuy bất đồng chính kiến nhưng hai người vẫn là bạn thiết. Gunter Grass còn đùa nghịch cô em gái theo đạo Chúa nhiệt thành khi bảo cô rất có thể anh bạn Josept biết Đâu lại chẳng có tên thật là Joseph Ratzinger, tức là tên thật của Giáo Hoàng Benedict hiện nay! Và Gunter Grass cũng bày tỏ ước muốn một cuộc gặp gỡ với vị Giáo Hoàng hiện nay để hàn huyên kỷ niệm chắc hẳn là rất vui thú.

Gunter Grass cũng không dấu diếm cuộc đời tình ái của mình cũng rất lăng nhăng. Ông tự thú và giải thích tại sao mình không thể cưỡng lại sự them khát tình dục ông cho là “bất trị” của mình. Hồi trai trẻ làm thợ đẽo đá, Grass đã ve vãn con gái của ông cai mỏ đá như thế nào, và vì ông thậm thụt ong bướm với cả hai chị em (sau nàyy cả hai người đều vợ của ông) trong một gia đình có ba chị em gái. Nghĩa là Gunter Grass chính cống là kẻ “yêu hoa đánh cả cụm”! Trở lại tựa đề quyển hồi ký Bóc Vỏ Hành tưởng cũng nên nhắc lại ngay từ trong quyển tiểu thuyết đầu tay nổi tiếng Cái Trống Thiếc Gunter Grass đã tả cảnh thằng nhãi Oskar Matzerath đã từng là nghệ sĩ trống của một tiệm khiêu vũ tên Onion Cellar ( Gác Hành) và tại đó những người đến vui chơi thường hay bóc vỏ hành để làm mọi người chảy nước mắt. Ẩn dụ Gunter Grass muốn người Đức phải tự làm mình khóc có ý nói đến mặc cảm tội lỗi của dân tộc Đức dã theo Quốc-xã và Quốc trưởng Hitler gây nên những thảm họa cho nhân loại. Ở điểm này chúng ta thấy Gunter Grass rất gần với triết gia hiện sinh thiên chúa giáo Karl Jaspers người ngay từ năm 1946 trong  tác phẩm “Tội Lỗi của Nước Đức” đã đặt vấn đề này ra và đề nghị giải pháp cứu chuộc theo tinh thần Đức Ky-tô.

đào trung đạo

http://www.gio-o.com/DaoTrungDao

© 2007 gio-o